Η γεωλογική διαμόρφωση με ασβεστολιθικές και σχιστολιθικές πλάκες σε αντίθετη κατεύθυνση είναι ενδεχομένως ο λόγος που η περιοχή των Δελφών χαρακτηρίζεται από μικρές σπηλιές και σπήλαια. Το σημαντικότερο είναι το Κωρύκειο άντρο που χρονολογείται στην Πλειστόκαινο εποχή και απέχει 11 χιλιόμετρα από τους Δελφούς. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1.360 μέτρων. Περιβάλλεται από δάσος ελάτης και στην αρχαιότητα οδηγούσε σε αυτό ένα στιφογυριστό μονοπάτι, όπως το περιέγραψε ο Παυσανίας. Στο σπήλαιο έχουν εντοπιστεί ίχνη κατοίκησης και λατρείας που ανάγονται στη νεολιθική περίοδο. Το Κωρύκειο άντρο ήταν αφιερωμένο στον Πάνα και τις Κωρύκειες Νύμφες. Εδώ ίσως αποπλάνησε, σύμφωνα με τον μύθο, ο Απόλλωνας την Κωρύκεια νύμφη. Εδώ πάλι αναφέρεται από τον Απολλόδωρο ότι η νύμφη αυτή γέννησε το γιο της, Λύκωρο. Άλλοι πάντως αποδίδουν την ονομασία του στους σταλακτίτες που βρίσκονται στο εσωτερικό του και που μοιάζουν με ασκιά (κώρυκες). Το σπήλαιο έχει δύο κυρίως αίθουσες και συνεχίζει σε μεγάλο βάθος με μια στενή σήραγγα. Ο πρώτος θάλαμος έχει ύψος που φτάνει τα 50 μέτρα και διαστάσεις περίπου 90 επί 60. Είναι γεμάτος σταλακτίτες με μερικά συμπλέγματα σταλαγμιτών στην περιφέρεια. Ένας μάλιστα από αυτούς, με αρκετά μεγάλη επιφάνεια, ονομάζεται Τράπεζα και εικάζεται ότι εκεί απέθεταν προσφορές οι προσκυνητές, οι οποίοι συνέρρεαν στο άντρο σε όλη τη διάρκεια της αρχαιότητας. Η αρχαιολογική έρευνα του σπηλαίου κατά τη διετία 1970-71 από τον Pierre Amandry, απέδωσε χιλιάδες ευρήματα, ιδιαίτερα κεραμικά σκεύη και άλλα πήλινα αντικείμενα, αλλά και 25.000 και πλέον κότσια ζώων, τα οποία μάλλον συνδέονται με μαντική δραστηριότητα. Κατά την περσική επιδρομή του 480 π.Χ. εκεί κατέφυγαν οι κάτοικοι των Δελφών για να προστατευθούν, δεδομένου ότι η μικρή και καθόλου αξιοπρόσεκτη είσοδος του σπηλαίου θα μπορούσε εύκολα να διαφύγει της προσοχής των εισβολέων.

Κείμενο: Δρ. Αφροδίτη Καμάρα, Ιστορικός