Ερμαϊκή στήλη Πλουτάρχου
© ΕΦΑ Φωκίδας, ΥΠ.ΠΟ.A
Ο Πλούταρχος (45-120 μ.Χ.) καταγόταν από τη Χαιρώνεια της Βοιωτίας, ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας και έλαβε εξαιρετική μόρφωση, αρχικά από τον παππού του, Λαμπρία, και ακολούθως σε φιλοσοφικές σχολές της Αθήνας. Αναδείχθηκε στην τοπική πολιτική σκηνή της γενέτειράς του και των γειτονικών Δελφών, ενώ πάτρωνάς του έγινε ο Ρωμαίος Μέστριος Φλώρος, που διετέλεσε μεταξύ άλλων Ανθύπατος Ασίας. Αφού ταξίδεψε σε πολλές περιοχές του τότε γνωστού κόσμου και ανήλθε στη ρωμαϊκή ιεραρχία, ο Πλούταρχος επέστρεψε στη Χαιρώνεια και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στους Δελφούς ως ιερέας, όπου και πέρασε τα τελευταία περίπου τριάντα χρόνια της ζωής του.
Με τον Πλούταρχο είχε παλαιότερα ταυτιστεί η μαρμάρινη εικονιστική κεφαλή φιλοσόφου που τοποθετείται χρονολογικά στον 2ο αιώνα μ.Χ. και εκτίθεται στο Μουσείο Δελφών. Ο άνδρας, αν και γενειοφόρος, αποδίδεται σε νεαρή σχετικά ηλικία. Μαλλιά και γένια δηλώνονται με αδρούς όγκους και λεπτές χαράξεις. Το βλέμμα γίνεται ακόμη πιο βαθυστόχαστο χάρις στα βαριά βλέφαρα και τις εγχάρακτες κόρες και ίριδες.
Πλάι στην κεφαλή στο Μουσείο Δελφών στέκει αποσπασματικά σωζόμενη ερμαϊκή στήλη του 125 μ.Χ. περίπου, που έφερε πιθανότατα το πορτραίτο του Χαιρωνίτη συγγραφέα και ιερέα στους Δελφούς. Η επιγραφή της έχει ως εξής: Δελφοὶ Χαιρωνεῦσιν ὁμοῦ Πλούταρχον ἔθηκαν | τοῖς Ἀμφικτυόνων δόγμασι πειθόμενοι. (Syll.3 843=CID 4, no. 151). Από αυτήν προκύπτει ότι η στήλη είχε στηθεί από τους Δελφούς και τον δήμο της Χαιρώνειας προς τιμήν του Πλουτάρχου, σύμφωνα με τα ψηφίσματα της Αμφικτυονίας.
Εκτός από τα καθήκοντά του ως ιερέας, ο Πλούταρχος άφησε και συγγραφικό έργο που συνδέεται με τον χώρο των Δελφών και τα ιερά μυστήρια, όπως το «Περὶ τοῦ Εἰ τοῦ ἐν Δελφοῖς», ενώ ανάλογες μνείες γίνονται σε διάφορα σημεία του έργου του. Άλλωστε, το γνωστότερο ίσως έργο του, οι «Βίοι Παράλληλοι», γράφτηκε κατά την τελευταία εικοσαετία της ζωής του, δηλαδή στο διάστημα που βρισκόταν στους Δελφούς.
Κείμενο: Δρ. Αθανάσιος Σίδερης, Αρχαιολόγος
Επιμέλεια: Δρ. Αφροδίτη Καμάρα, Ιστορικός