Ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών και η ευρύτερη περιοχή η οποία περιβάλλεται από τους ορεινούς όγκους του Παρνασσού, της Γκιώνας και της Κίρφης και εκτείνεται στην κυρίως μεταξύ των οικισμών Άμφισσας, Αράχωβας, Δελφών, Δεσφίνας, Ιτέας, Κίρρας, Αγίου Γεωργίου, Αγίου Κωνσταντίνου και Σερνικακίου, αποτελεί ένα μνημείο υψηλής αισθητικής, παγκόσμιας ιστορικής αξίας και εξέχουσας καλλιτεχνικής σημασίας και έχει εγγραφεί στον κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Εκτός από τα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου των Δελφών, η ευρύτερη περιοχή περιλαμβάνει πλήθος μνημείων και αρχαιολογικών χώρων από τους προϊστορικούς έως τους νεώτερους χρόνους με ιδιαίτερη αρχαιολογική, ιστορική, αισθητική και κοινωνική αξία που μαζί με τον περιβάλλοντα αγροτικό και δασικό χώρο, το λεγόμενο δελφικό τοπίο, αποτελούν μάρτυρα της ιστορίας της περιοχής και συνέβαλλαν στη διαμόρφωση ενός παιδευτικού και πνευματικού κέντρου με διαχρονικές πανανθρώπινες αξίες.
Για την προστασία της  περιοχής η οποία στην αρχαιότητα ονομάστηκε  «ιερή γη» και είχε αποδοθεί στο θεό Απόλλωνα, η  πολιτεία ήδη από το 1991  έχει θεσμοθετήσει τις ζώνες προστασίας. Στόχος είναι να διατηρηθεί αναλλοίωτη  «η μοναδική ποιότητα του μνημείου που γεννάται από την οικεία αρμονία ανάμεσα στα ερείπια του ιερού και το ανέπαφο περιβάλλον (...). Πρέπει να έχει αφήσει κανείς το βλέμμα του να περιπλανηθεί από την γκρίζα θάλασσα των ελαιοδένδρων, στην κοιλάδα του Πλείστου και κάτω, στη σπινθηρίζουσα θάλασσα του Κόλπου της Ιτέας, για να συνειδητοποιήσει ότι το λειτούργημα των Δελφών ήταν να ενώσουν στεριανούς και νησιώτες σε κοινές ιερουργίες/γιορτές», σύμφωνα με την εισήγηση του Διεθνούς Συμβούλιου Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS) για την ένταξη των Δελφών στον κατάλογο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCΟ. 

Γεωμορφολογία των Δελφών 
Οι Δελφοί είναι κτισμένοι κάτω από τον επιβλητικό  όγκο των Φαιδριάδων, δύο τεράστιων βράχων που ανήκουν στο νότιο τμήμα του ορεινού όγκου του Παρνασσού. Καταλαμβάνουν ένα στενό πλάτωμα που αποτελούσε το μοναδικό ίσως πέρασμα από την Αττική και τη Βοιωτία προς την καρδιά της Φωκίδας και τη Δυτική Ελλάδα. Η εξέταση απολιθωμάτων έδειξε ότι τα πετρώματα ανήκουν στην ιουρασσική και την κρητιδική περίοδο. Τα μαλακότερα εδάφη είναι κυρίως ασβεστόλιθοι, σχιστόλιθοι και φλύσχες. Οι σχιστολιθικές πλάκες έχουν σε αρκετά σημεία διαφορετική κατεύθυνση, παρουσιάζοντας ασυνέχειες, όπως στο σημείο ακριβώς όπου  ήταν κτισμένος ο ναός του  Απόλλωνα, με αποτέλεσμα η περιοχή να είναι ευάλωτη στη σεισμική δραστηριότητα αλλά και στη διάβρωση του εδάφους. Έτσι εξηγείται πως, ενώ τα κτίρια των Δελφών ήταν κτισμένα σε τοποθεσία ορεινή και βραχώδη, επλήγησαν πολλές φορές στη μακραίωνη ιστορία τους από σεισμούς, που τα κατέστρεψαν σχεδόν ολοσχερώς. Η  διάβρωση, από την άλλη μεριά, αλλά και η διολίσθηση των πλακών, αποτελούν παράγοντες φθοράς, που έχουν ως αποτέλεσμα αφενός τις κατολισθήσεις μεγάλων λίθων, όπως αυτών που κατέστρεψαν τον πρώτο πώρινο ναό στη Μαρμαριά, κι αφετέρου τη διαρκή υποχώρηση του εδάφους κάτω από τα αρχαία μνημεία, ιδιαίτερα σε σημεία με μεγάλη κλίση, όπως στο αρχαίο θέατρο των Δελφών. 

Κείμενο: Ανθούλα Τσαρούχα, Αρχαιολόγος, Δρ. Αφροδίτη Καμάρα, Ιστορικός