Οι Δελφοί και ο Παρνασσός.
aπό το βιβλίο -Greece,pictorial, descriptive and Historical,
αρχείο ΕΦΑ Φωκίδας, ΥΠ.ΠΟ.Α
Ο Παρνασσός είναι ένας από τους μεγαλύτερους ορεινούς όγκους της Στερεάς Ελλάδας και ένα από τα ψηλότερα ελληνικά βουνά. Εκτείνεται σε τρεις νομούς, της Βοιωτίας, της Φθιώτιδας και της Φωκίδας, όπου και το μεγαλύτερο μέρος του. Έχει υψόμετρο 2.547 μέτρων, με ψηλότερη κορυφή τη Λιάκουρα. Στα βορειοδυτικά συνδέεται με τη Γκιώνα και στα νότια με την Κίρφη. Το όνομά του οφείλεται σε ομώνυμο ήρωα της ελληνικής μυθολογίας, γιο του Κλεόπομπου ή του Ποσειδώνα και της Κλεοδώρας, ο οποίος είχε κτίσει επάνω στο βουνό μια πόλη που καταστράφηκε από τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα. Η ετυμολογική προέλευση του ονόματος, πάντως, είναι προελληνική και παραπέμπει στους Πελασγούς.
Το βουνό οριοθετείται στα ανατολικά από την κοιλάδα του Βοιωτικού Κηφισού και στα δυτικά από την κοιλάδα της Άμφισσας. Η γεωλογική ιδιαιτερότητα του Παρνασσού συνίσταται στα πλούσια κοιτάσματα βωξίτη, γεγονός που έχει οδηγήσει σε συστηματική εξόρυξη ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1930. Η σημαντική βιοποικιλότητα, τόσο της χλωρίδας όσο και της πανίδας, οδήγησε τους αρμόδιους φορείς στη δημιουργία του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού ήδη από το 1938.
Ο Δρυμός περιλαμβάνει έκταση 36.000 στρεμμάτων και εκτείνεται στην ορεινή περιοχή που οριοθετείται από τους Δελφούς, την Αράχωβα και την Αγόριανη. Μεταξύ των ενδημικών προστατευόμενων ειδών είναι η κεφαλληνιακή ελάτη και η παρνασσική παιώνια. Στην περιοχή του Δρυμού παρεπιδημούν επίσης αρπακτικά πτηνά, αλλά και λύκοι, αγριογούρουνα, κουνάβια, νυφίτσες κ.ά. Κοντά στην Αράχωβα υπάρχει χιονοδρομικό κέντρο από το 1976, με δύο πίστες, μια στη Φτερόλακκα και μια στα Κελάρια.
Μύθοι και θρύλοι του Παρνασσού
Ο Παρνασσός θεωρούνταν από τους αρχαίους ιερό βουνό, ίσως δεύτερο σε ιερότητα μετά τον Όλυμπο. Η μυθολογία θέλει τον Δευκαλίωνα και την Πύρρα να προσαράζουν με την «κιβωτό» τους στην κορυφή του κατά τη διάρκεια του κατακλυσμού. Ένας άλλος σχετικός μύθος αφηγείται ότι οι κάτοικοι της πόλης που είχε κτίσει ο ήρωας Παρνασσός ήταν οι μόνοι που σώθηκαν από τον κατακλυσμό, ακολουθώντας τα ουρλιαχτά των λύκων και ανεβαίνοντας σε μεγαλύτερο ύψος από αυτό των κατακλυσμιαίων υδάτων. Εκεί ίδρυσαν μια πόλη, την οποία ονόμασαν Λυκώρεια. Παραφθορά της θεωρείται η σημερινή ονομασία της υψηλότερης κορυφής του βουνού, της Λιάκουρας.
Το βουνό συνδέθηκε από πολύ νωρίς με τον Απόλλωνα. Εδώ θεωρείται ότι ο Απόλλωνας γνώρισε τον Ορφέα και του χάρισε τη χρυσή λύρα και το χάρισμα να ημερεύει τα άγρια ζώα με τη φωνή και το τραγούδι του. Επίσης, εδώ σκότωσε τον Πύθωνα, το φοβερό φίδι που φυλούσε το ιερό των χθόνιων θεοτήτων, και απέκτησε το χάρισμα της μαντικής, το οποίο μεταβίβασε στην ιέρειά του, την Πυθία.
Το Κωρύκειο άντρο, το λατρευτικό σπήλαιο που ήταν αφιερωμένο στον Πάνα και τις Νύμφες, βρίσκεται σε υψόμετρο 1360 μ. στις πλαγιές του Παρνασσού, σε μια θέση επιβλητικής ομορφιάς. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως κατάλοιπα που μαρτυρούν τη χρήση του σπηλαίου από τη νεολιθική περίοδο έως τη ρωμαϊκή εποχή.
Κείμενο: Αφροδίτη Καμάρα, Δρ. Αρχαίας Ιστορίας