Οι δύο Κούροι, Κλέοβις και Βίτων,
© ΕΦΑ Φωκίδας, ΥΠ.ΠΟ.A
Τα δυο μνημειακά αρχαϊκά αγάλματα βρέθηκαν κατά την διάρκεια των αρχαιολογικών ερευνών της περιόδου 1893-94 κοντά στο Θησαυρό των Αθηναίων. Με ύψος που φθάνει τα 1,97 μ., οι δύο νέοι αποδίδονται γυμνοί, στον τύπο του κούρου και παρουσιάζουν μεγάλη ομοιότητα. Στέκονται σε χωριστές πλίνθους, αλλά σε ενιαίο βάθρο, προβάλλουν το αριστερό πόδι, ενώ τα χέρια τους, λυγισμένα στους αγκώνες, είναι σφιγμένα σε γροθιές και εφάπτονται στους μηρούς. Με δυναμική διάπλαση αποδίδεται το σώμα και οι ανατομικές λεπτομέρειες. Τα μαλλιά σχηματίζουν ελικοειδείς βοστρύχους πάνω από το μέτωπο και πέφτουν σε κυματιστούς πλοκάμους στους ώμους και τη πλάτη. Τα μεγάλα αμυγδαλωτά μάτια επιστέφονται από τοξωτά φρύδια, ενώ στο πρόσωπο διακρίνεται συγκρατημένο χαμόγελο. Σύμφωνα με την επιγραφή που σώζεται αποσπασματικά στην πλίνθο του ενός αγάλματος, πρόκειται για έργο του Αργείου γλύπτη Πολυμήδη και αποτελούσε αφιέρωμα των Αργείων στον Απόλλωνα. Πιθανολογείται ότι τα αγάλματα ανατέθηκαν στους Δελφούς γύρω στο 580 π.Χ. και θεωρούνται χαρακτηριστικό δείγμα της αρχαϊκής γλυπτικής των Πελοποννησιακών εργαστηρίων.
Κατά μια παλαιότερη ερμηνεία, τα αγάλματα απεικονίζουν τον Κλεόβι και τον Βίτωνα, που κατάγονταν από το Άργος και ήταν γιοι της ιέρειας της Ήρας. Σύμφωνα με αρχαία παράδοση που καταγράφει ο Ηρόδοτος, τα δύο αδέλφια πήραν τη θέση των βοδιών και έσυραν οι ίδιοι το άρμα, μεταφέροντας τη μητέρα τους κατά την εορτή των Ηραίων από το Άργος στο ιερό της Ήρας. Εκείνη τότε παρακάλεσε τη θεά να ανταμείψει τα παιδιά της για την δύναμη και την αφοσίωση τους με το μεγαλύτερο αγαθό που μπορούσε να επιθυμήσει θνητός και η Ήρα τους χάρισε έναν ήρεμο θάνατο στον ύπνο τους.
Η νεότερη, ωστόσο, ερμηνεία που βασίζεται σε προσεκτικότερη ανάγνωση της επιγραφής FΑΝΑΚΩΝ, δηλαδή ‘των βασιλέων’ ή ‘κυρίων’, οδήγησε στην ταύτισή τους με τους Διόσκουρους, τους γιους του Δία και της Λήδας και αδελφούς της Ωραίας Ελένης. Ως “Άνακες” δέχονταν τιμές στο Άργος ο Κάστωρ και ο Πολυδεύκης.
Κείμενο: Μαρία-Δήμητρα Ντόουσον, Αρχαιολόγος ΜΑ
Επιμέλεια: Δρ. Αφροδίτη Καμάρα, Ιστορικός