Δαιδαλικό ειδώλιο

Χαρακτηριστικό ειδώλιο κούρου με τα χαρακτηριστικά του δαιδαλικού ρυθμού. Εξαιρετικό έργο κρητικού εργαστηρίου. 
© ΕΦΑ Φωκίδας, ΥΠ.ΠΟ.Α

Στο χάλκινο ειδώλιο που πιθανώς απεικονίζει τον Απόλλωνα αποτυπώνονται τα χαρακτηριστικά της λεγόμενης δαιδαλικής τέχνης, η οποία αναπτύχθηκε κατά την πρώιμη αρχαϊκή εποχή, στο β΄ μισό του 7ου αι. π.Χ. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Αθηναίος Δαίδαλος, που έζησε εξόριστος στην Κρήτη, κατασκεύασε αγάλματα σε φυσικό μέγεθος, στα οποία έδωσε κίνηση. Με το επίθετο «δαίδαλα» ονόμαζαν στην αρχαιότητα και τα ξύλινα ξόανα. Η δαιδαλική τέχνη αναπτύχθηκε αρχικώς στην Κρήτη και αργότερα κυρίως στις δωρικές πόλεις και περιοχές. Οι αντίστοιχες μορφές αποδίδονται μετωπικά, με τα χέρια κολλημένα στους μηρούς, ενώ τα μαλλιά είναι κτενισμένα σε οριζόντιες ζώνες, σχηματίζοντας κόμμωση που θυμίζει περούκα («οροφωτή φενάκη»). 

Η γυμνή ανδρική μορφή του Μουσείου των Δελφών στέκεται πάνω σε τετράπλευρη βάση, έχει ελαφρά προτεταμένο το αριστερό πόδι και τα χέρια σφιγμένα σε γροθιές πλάι στους μηρούς. Τη στενή μέση περισφίγγει μεταλλικός ζωστήρας, ενώ διαγράφεται έντονα το θωρακικό τόξο. Η πλάτη είναι σχεδόν επίπεδη, εκτός από τη βύθιση της σπονδυλικής στήλης που είναι εντονότερη χαμηλά. Το τριγωνικό πρόσωπο έχει τονισμένα χείλη, μικρή μυτερή μύτη και μάτια με απόσταση μεταξύ τους. Τα μαλλιά διαμορφώνονται κατά τον χαρακτηριστικό δαιδαλικό τρόπο της «οροφωτής φενάκης» σε πέντε επίπεδα και ακόμη ένα που καλύπτει την κορυφή του κεφαλιού.
Το ειδώλιο αποτελεί προάγγελο των λίθινων κούρων, όπως το ζεύγος που εκτίθεται επίσης στο Μουσείο και ταυτίζεται με τον Κλέοβι και τον Βίτωνα ή με τους Διόσκουρους. Εξάλλου, η δαιδαλική τέχνη υποχώρησε με την ανάπτυξη της αρχαϊκής γλυπτικής και των κατά τόπους σχολών της. 

Κείμενο:Δρ. Αθανάσιος Σίδερης, Αρχαιολόγος
Επιμέλεια:
Δρ. Αφροδίτη Καμάρα, Ιστορικός